حبیب‌الله القانیان بنیان گذار صنایع پلاستیک ایران

حبیب‌الله اِلقانیان معروف به حاج حبیب القانیان زادۀ ۱۲۸۸ درگذشت ۱۳۵۸، رییس انجمن کلیمیان تهران و سرمایه‌دار بزرگ ایرانی یهودی بود.


القانیان یکی از نخستین غیر نظامیان و نخستین یهودی اعدامی پس از انقلاب بود. وی در روز ۲۷ بهمن ۱۳۵۷ در تهران بازداشت شد و در بهار ۱۳۵۸ در زندان قصر، توسط حجت‌الاسلام صادق خلخالی اعدام شد.
خانوادۀ القانیان به مدت سی سال پیش‌گام نوآوری‌های تجاری و صنعتی در ایران بودند و در این دوره ده‌ها کارخانه و مرکز خرید مدرن را تأسیس کردند.
حبیب القانیان از پانزده سالگی کار در هتل یکی از اقوام را آغاز کرد. پس از مدتی هم‌راه با برادرانش در بازار به تجارت پرداخت و بعدها توانست اولین کارخانۀ صنایع پلاستیک‌سازی در ایران را تأسیس کند.
گفته می‌شود که خانوادۀ اِلقانیان پس از جنگ جهانی دوم، با امتیازی که برای فروش لباس‌های متفقین به‌دست آوردند، به ثروت قابل توجهی دست یافتند.
در سال ۱۳۳۷ القانیان شرکت پلاستیک سازی پلاسکو را در تهران تأسیس کرد و به تدریج پلاسکو را به بزرگ‌ترین و پیش‌رفته‌ترین شرکت پلاستیک ایران تبدیل کرد و نیز صنایع پروفیل آلومینیم را راه ‌اندازی نمود. به خاطر موفقیت‌های اقتصادی‌اش القانیان به شهرت خاصی در ایران و اسراییل رسید.
ساختمان پلاسکو واقع در چهارراه اسلامبول و ساختمان آلومینیم واقع در خیابان جمهوری که نخستین برج‌های ایران بودند، بخشی از اموال وی قبل از مصادره توسط جمهوری اسلامی بود.
در سال‌های دهۀ ۱۹۷۰ وی و گروه دیگری از اعضای اتاق بازرگانی ایران به چین دعوت شدند و زمینه‌های گسترش روابط بازرگانی میان دو کشور را فراهم کردند.
چندی پس از انقلاب اسلامی در ایران  در سال ۱۳۵۷ دولت جدید او را دستگیر کرده و به جرایم مختلف از جمله «فساد» از راه «تماس با اسراییل و صهیونیسم» و «جنگ با خدا و دوستان خدا» محاکمه و در دادگاهی که تنها ۲۰ دقیقه به‌ طول انجامید، به حکم حجت‌الاسلام صادق خلخالی محکوم به اعدام شد. او در ۱۹ اردی‌بهشت ۱۳۵۸ تیرباران شد.
وی در دفاعیات خود گفت «این‌جانب حبیب القانیان، افتخار می‌کنم کلیمی ایرانی هستم ... تا به حال هیچ‌گونه کمک و یا اعانه به نفع اسراییل نداده و نخواهم داد. من موافق کشتار مردم فلسطین نیستم ... افتخار می‌کنم دارای سهمی از کارخانجات پلاسکو ملامین، پلاستیک شمال، لولۀ شمال و کارخانۀ یخچال جنرال الکتریک و پروفیل آلومینیوم می‌باشم.» وی هم‌چنین تأکید کرد هیچ دارایی به نام او در اسراییل وجود ندارد. او در وصیت نامه‌اش از وراثش درخواست کرد که به حساب‌هایش رسیدگی کنند و بده‌کاری‌هایش را به افراد مربوط پرداخت کنند و حقوق عقب افتادۀ کارمندانش را به آنان بدهند. او ضمن خداحافظی از خانواده‌اش از آن‌ها خواست که یک سال برایش دعا کنند.
مجالس سنا و نمایندگان آمریکا در اعتراض به اعدام او قطع‌نامه‌یی صادر کرد. دولت ایران این را مداخله در امور داخلی خود خواند و تظاهراتی در جلوی سفارت آمریکا برگزار کرد که در آن تصاویر کارتر و بگین را آتش زدند.
در دادگاه به اسنادی اشاره شد که ساواک پیرامون ارتباط وی و بسیاری دیگر از سران یهودیان ایران با اسراییل داشته و به سرمایه‌گذاری‌های گسترده در آن‌جا پرداخته بودند. در یکی از اسناد ساواک دربارۀ سرمایه‌گذاری وی در اسراییل به تاریخ هفتم اردی‌بهشت ۲۵۳۵ (۱۳۵۵) تحت عنوان «برادران القانیان» آمده است: «آقای حبیب القانیان رییس انجمن کلیمیان تهران و سرمایه‌دار معروف یهودی در حال حاضر مشغول احداث ساختمان بزرگ چندین طبقه در بین راه هرتصلیا و تل‌آویو در اسراییل می‌باشد. بلندی این ساختمان سه برابر بلندی ساختمان آلومینیوم یا پلاسکو [در تهران] می‌باشد.»
و در گزارش مورخ ۲۹ دی ۲۵۳۵ (۱۳۵۵) می‌خوانیم: «داود القانیان برادر حبیب سرمایه‌دار معروف کلیمی در حال حاضر در بین راه تل‌آویو و تیکوا ۱۲ کیلومتری محل بورس جواهرات اسراییل مشغول احداث ساختمان ۳۳ طبقه می‌باشد که عن‌قریب آماده بهره‌برداری است.»
به گفتۀ خاخام یدیدیا شوفط مقامات نخست درخواست خویشان القانیان برای تحویل جسد وی را برای خاک‌سپاری رد کردند. با میانجی‌گری خاخام یدیدیا شوفط و سایر رهبران جامعۀ کلیمی تهران دولت اجازۀ دفن وی را در انتها داد.

آخرین مطالب
آمار بازدیدکنندگان سایت
1220707
امروز
دیروز
هفته جاری
هفته گذشته
ماه جاری
ماه گذشته
بازدید کل
90
80
275
1219680
1786
16017
1220707

آی‌پی شما: 18.216.114.23
امروز: سه شنبه، 28 فروردين 1403