علت و پیآمد آتشسوزی ساختمان پلاسکو
در پی وقوع آتشسوزی که در صبح روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ خورشیدی در ساختمان پلاسکو اتفاق افتاد، کل ساختمان پلاسکو فرو ریخت و تخریب شد.
ساختمان پلاسکو در حالی بعد از ۳٬۵ ساعت سوختن، فرو ریخت که هنوز تعداد زیادی آتشنشان در حال مهار آتشسوزی، در بیرون و داخل ساختمان بودند که عدهیی از آنها زیر آوارِ ناشی از فروریزش ساختمان ماندند.
بنا بر گزارش اورژانس تهران، آخرین آمار کل مصدومان این حادثه تا ساعت ۸:۳۰ روز شنبه ۲ بهمن ۱۳۹۵، ۱۱۹ نفر است. از این تعداد ۳۷ نفر به بیمارستان منتقل و ۸۲ نفر به صورت سرپایی درمان شدهاند. تا این لحظه نیز یک آتشنشان به نام بهنام میرزاخانی در بیمارستان شهید مطهری درگذشت.
شرح حادثه
شروع آتشسوزی
در ساعت ۷:۵۹ صبح روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵، وقوع آتشسوزی در ساختمان پلاسکو به سامانۀ آتشنشانی شهر تهران اطلاع داده شد. طبق اعلام مراجع رسمی، ساختمان پلاسکو از طبقۀ هشتم به بالا دچار حریق شده بود. شدت حادثه به حدی بود که ترافیک در خیابانهای اطراف را دچار مشکل و اختلال کرد و دود ناشی از حادثه آسمان منطقه را فراگرفته بود.
مدتی پس از حادثه مقامات رسمی خبر از مهار آتش و تحت کنترل بودن آن دادند. ضمن اینکه با مهار دامنۀ آتش، خطر سرایت به مکانهای دیگر از بین رفته بود. همچنین پس از مهار نسبی آتش در ساعات اولیه، تعدادی از مغازهداران این پاساژ برای خارج کردن کالاهای خود به داخل هجوم بردند.
ریزش کامل ساختمان
در حوالی ساعت ۱۱:۳۰ و در حالی که تعداد زیادی آتشنشان در داخل ساختمان در حال کنترل آتش بودند، کل ساختمان پلاسکو به طور عمودی ریزش کرد و به صورت کامل تخریب شد. در ساعات نخست پس از ریزش ساختمان، بوی شدید گاز در منطقه احساس میشد و مسوولان شهری احتمال گسترش حادثه را میدادند و از مردم میخواستند محل را ترک کنند.
علت حادثه
معاون امنیتی استانداری تهران سهلانگاری انسانی را عامل آتشسوزی این مجتمع دانست و به گزارشهای آتشنشانان در ساعات اولیه اشاره کرد که اتصال سیمهای برق یا روشن بودن گاز پیکنیکی را عامل آغاز آتشسوزی عنوان کردند.
شایعۀ عمدی بودن
ساعاتی پس از وقوع حادثه، در شبکههای مجازی، شایعاتی مبنی بر احتمال عمدی بودن این واقعه منتشر شد. با این حال، سرپرست دادسرای امور جنایی تهران، عمدی بودن این حادثه را رد کرد.
انفجار در لحظۀ ریزش ساختمان
بنا به گفتۀ یکی از شاهدان حاضر در ساختمان، یک انفجار شدید در ساعت ۸ صبح در طبقۀ ۱۱ ساختمان باعث شد که آتش همه جا را فرا بگیرد.
از سویی دیگر، تصاویر ویدیویی گرفته شده از لحظۀ فروریختن ساختمان، از وقوع چند انفجار پی در پی در طبقات پایین که آتشسوزی در آن جریان نداشت، حکایت دارند. سخنگوی سازمان آتشنشانی نیز از وقوع چند انفجار شدید در داخل ساختمان، لحظاتی پیش از فروریختن ساختمان خبر داده بود.
وی در مصاحبهیی، عنوان کرد «آتش نشانان در مراحل پایانی عملیات اطفای حریق بودند که ناگهان ساختمان تخریب شد.» وی «چند انفجار شدید» را سبب تخریب کامل ساختمان عنوان کرد.
پس از اینکه عنوان شد، انفجارها ناشی از نشت گاز بوده است، سخنگوی شرکت گاز اظهار داشت، «ساختمان پلاسکو اصلاً به شبکۀ گاز متصل نبود که گاز نشت کند.»
مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران نیز علت انفجارها را ناشی از شعلهور شدن انبار گازوییل در طبقات بالای ساختمان عنوان کرد. محمدباقر قالیباف، شهردار تهران نیز مدعی شد انفجارها در طبقات ۱۰ و ۱۱ اتفاق افتاده بود. این در حالی است که در تصاویر ویدیویی، واضح است که علاوه بر طبقات فوقانی، در طبقات پایین ساختمان که دچار حریق نشده بودند، نیز انفجار رخ میدهد.
حواشی و پیآمدها
محمدباقر قالیباف، شهردار تهران که هنگام حادثه برای دیدار با روحانیون در قم بهسر میبرد، ناگزیر شد، سفرش را نیمه تمام رها کند و در محل حادثه حاضر شود.
در اطراف سفارتخانههای انگلستان و ترکیه حلقۀ امنیتی مأموران ناجا شکل گرفته بود. بنا به گفتۀ معاون امنیتی استانداری تهران به دلایل امنیتی، سفارتخانههای انگلستان، ترکیه و آلمان تخلیه شدند اما ساعاتی بعد حسین ساجدینیا، فرمانده نیروی انتظامی تهران تأکید کرد فعالیت سفارتخانهیی تعطیل و سفارتخانهیی تخلیه نشده است.
پس از حادثه، هیأت دولت روز شنبه ۲ بهمن را عزای عمومی اعلام کرد.
در زمان حادثه و همچنین زمان فروریختن ساختمان پلاسکو تعداد زیادی از مردم از میدان جمهوری و میدان بهارستان به سمت محل حادثه در حرکت بودند که بعد از گذشت مدت زمانی موجب ازدحام جمعیت شد به طوریکه که امداد رسانی و تردد خودروهای امدادرسان عملاً با مشکل روبهرو شد؛ که با دخالت نیروی انتظامی و راهنمایی و رانندگی و ایجاد محدودیتهایی روبهرو شدند. بسیاری از مردم حاضر در محل حادثه اقدام به فیلمبرداری و گرفتن عکس سلفی از خود کردند که در شبکههای اجتماعی واکنش شدیدی به همراه داشت و اقدام به انتشار تصاویری با این عنوان که اگر چند فیلم کمتر گرفته میشد؛ چند نفر بیشتر زندگی میکردند. یا با هشتک من یک ... به باز نشر عکسهای سلفی دیگر کاربران در زمان حادثه در شبکههای اجتماعی کردند. عدهیی از مردم روی ماشینهای امداد و آتشنشانی اقدام یه فیلمبرداری کردند.
واکنشها
ایران
هیأت دولت جمهوری اسلامی ایران، شنبه ۲ بهمن ۱۳۹۵ را عزای عمومی اعلام کرد.
بینالمللی
آتشنشانی شهر لندن با بستگان و دوستان آتش نشانانی که در حادثۀ آتشسوزی و فرو ریختن ساختمان پلاسکو دچار سانحه شدند، ابراز همدردی کرد.
سفارت فرانسه در تهران نیز با ملت ایران و خانوادۀ قربانیان این حادثه ابراز همدردی کرد.
نیکلاس هاپتون سفیر بریتانیا در تهران با حادثه دیدگان ساختمان پلاسکو ابراز همدردی کرد.
رییس ادارۀ آتشنشانی شهر ردینگ ایالت کالیفرنیای آمریکا با انتشار تصویری در صفحۀ توییتر خود نوشت: روز پنج شنبه تعداد زیادی از آتش نشانان و شهروندان تهرانی که برای برای نجات افراد محبوس در زیر آوار تلاش میکردند به طرز غمانگیزی جان باختند.
پیگیری و بررسی حادثه
رهبر جمهوری اسلامی ایران
آیت الله سید علی خامنهیی، مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران در پی این حادثه پیامی بدین مضمون صادر نمود: حادثۀ دردناک آتشسوزی و فرو ریختگی ساختمان در مرکز شهر مایۀ اندوه و تأسف و نگرانی عمیق اینجانب است. شهامت و فداکاری آتشنشانانی که در عملیات نجات مردم، خود دچار حادثه یی خطیر شده و در حال فداکاری متعهدانه به امتحانی دشوار گرفتار آمدهاند، دل را از تحسین و تمجید و نیز از نگرانی و اندوه، آکنده میسازد. در حال حاضر همۀ تلاشها باید برای نجات جان گرفتار شدگان جهت دهی شود. رسیدگی به علل حادثه مسئلۀ بعدی است. از همۀ مسوولان میخواهم همانگونه که در این چند ساعت، تلاش کردهاند کار مجاهدانۀ خود را ادامه دهند و وظیفۀ فوری را بر هر حرف و حدیثی مقدم بدارند. خداوند کمک فرماید انشاءالله.
ریاست جمهوری
حسن روحانی، رییس جمهوری اسلامی ایران با ابراز تأسف از حادثۀ آتشسوزی و فروریزی ساختمان پلاسکو تهران، به عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور دستور داد تا در اسرع وقت، علل حادثه و مسوولیت حادثه بررسی و گزارش شود و همچنین نسبت به رسیدگی به مجروحان و جبران خسارات آسیب دیدگان توسط نهادهای مسوول اقدام فوری صورت پذیرد.
مجلس شورای اسلامی
کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی ایران، کمیتهیی ویژه برای رسیدگی به ابعاد و دلایل این حادثه تشکیل داد.
بازتاب در رسانههای خارجی
آتشسوزی و در پی آن فروریختن کامل ساختمان پلاسکو در رسانههای بینالمللی بازتاب گستردهیی داشت و در خبرگزاریهایی چون: دیلی میرور و بیبیسی، خبرگزاری آناتولی، شبکۀ خبری تی.آر. تی. خبر شبکۀ خبری سی.ان. ان. ترک، شبکۀ راشا تودی، خبرگزاری فرانسه و تعدادی دیگر، تیتر اصلی خبرها بود.
پیامهای تسلیت
رجب طیب اردوغان، رییسجمهور ترکیه، با ارسال پیامی به حسن روحانی، ریاستجمهوری اسلامی ایران، کشته شدن شماری از شهروندان ایرانی در سانحۀ ساختمان پلاسکو در تهران را تسلیت گفت.
نواز شریف، نخستوزیر پاکستان، ضمن ابراز تأسف عمیق از جان باختن تعدادی از افراد در سانحۀ ساختمان پلاسکو در تهران، از طرف دولت و ملت
پاکستان به ملت و دولت ایران تسلیت گفت.
امامعلی رحمان، رییسجمهور تاجیکستان، در پیامی حادثۀ فروریختن ساختمان پلاسکو و جان باختن عدهیی از هموطنان را به دولت و ملت ایران تسلیت گفت.
بشار اسد، رییسجمهور سوریه، در پیامی به حسن روحانی با ملت و دولت ایران ابراز همدردی کرد.
منابع
1. گزارش لحظه به لحظۀ ایسنا از فروریختن پلاسکو. ایسنا، ۳۰ دی ۱۳۹۵. 1 بهمن 1395.
2. «۱۱۹ مجروح حادثه پلاسکو و ۴ تن بستری در بیمارستان». ایسنا، ۲ بهمن ۱۳۹۵.
3. «حادثۀ پلاسکو روز اول». فارس، 30 دی 1395.
4. «نشت گاز در محل حادثۀ ساختمان پلاسکو». ایسنا.
5. «سهلانگاری انسانی موجب آتشسوزی پلاسکو شده است». ایسنا.
6. «بیمها و امیدها در پلاسکو». ایسنا، ۳۰ دی ۱۳۹۵.
7. ««پلاسکو» دیگر نیست/ پیام تسلیت رهبری/ ورود آتش نشانان به طبقات زیرین/ شهادت ۲۰ آتشنشان/ جابهجایی سازۀ ۱۰۰ تنی/ اسامی ۲۷ نفر از مصدومان حادثه/ مأموریت رییس مجلس به ۳ کمیسیون/ روایت عکاس فارس از ۱۰ دقیقه پیش از ریزش». فارس، 30/10/95.
8. «روایت یک شاهد عینی از آتش هولناکی که باعث ویرانی ساختمان پلاسکو شد». خبرآنلاین، 30 دی 1395.
9. «فیلم جدید و واضح از لحظۀ انفجار و ریختن پلاسکو». آپارات.
10. «فرو ریختن آوار ساختمان پلاسکو از بهترین زاویه و انفجار». جعبه.
11. «وقوع چند انفجار بسیار شدید لحظاتی پیش از فروریختن پلاسکو/ هشدارهای لازم را داده بودیم». تسنیم، ۳۰ دی ۱۳۹۵.
12. «روایت سخنگوی آتشنشانی از فروریختن ساختمان پلاسکو/ چند انفجار و کسبهیی که خارج نمیشدند». الف، ۳۰ دی ۱۳۹۵.
13. «چند انفجار بزرگ سبب ریزش پلاسکو شد». مشرق، ۳۰ دی ۱۳۹۵.
14. «ساختمان پلاسکو اصلاً به شبکۀ گاز متصل نبود که گاز نشت کند / گاز ساختمانهای اطراف قطع شد». تسنیم، ۳۰ دی ۱۳۹۵.
15. «مهدی چمران: انفجار و ریزش ساختمان پلاسکو به دلیل وجود انبار گازوئیل در طبقات بالا بود». برنا، 30/10/1395.
16. «خروج زیر آوار ماندگان/ انفجار در طبقۀ دهم و یازدهم پلاسکو». فارس، 30 دی ۱۳۹۵.
17. خبرگزاری فارس، 30/10/1395.
18. خبرگزاری تسنیم، شناسۀ خبر: ۱۳۰۱۳۳۶.
19. خبرگزاری تسنیم، شناسۀ خبر: ۱۳۰۱۹۲۴.
20. «هیأت دولت شنبه را عزای عمومی اعلام کرد». ایسنا، ۱ بهمن ۱۳۹۵.
21. «تجمع مردم و سلفی گرفتن مانع از رسیدن نیروهای امدادی شد». افکار نیوز.
22. خبرگزاری ایسنا، شناسۀ خبر: ۹۵۱۱۰۱۰۰۳۴۰.
23. «قدردانی نمایندۀ سازمان ملل از همدردی آتشنشانی لندن با سانحه دیدگان پلاسکو». ایرنا.
24. «همدردی سفیر بریتانیا با حادثه دیدگان ساختمان پلاسکو». ایلنا.
25. Khamenei.ir. «پیام در پی حادثۀ دردناک آتشسوزی و فروریختگی ساختمان در مرکز تهران».
26. پایگاه اطلاعرسانی ریاست جمهوری ایران، شناسۀ خبر: ۹۷۳۱۷.
27. «دستور رییس جمهوری به وزیر کشور در پی حادثۀ آتشسوزی و فروریزی ساختمان پلاسکو». ایران آنلاین.
28. خبرگزاری تسنیم، شناسۀ خبر: ۱۳۰۱۲۷۱.
29. باشگاه خبرنگاران جوان 30 دیماه 1395
30. خبرگزاری ایرنا، شناسۀ خبر: ۸۲۳۹۳۹۹۳(۵۷۸۶۵۳۷).
31. خبرگزاری ایرنا، شناسۀ خبر: ۸۲۳۹۴۱۵۸ (۵۷۸۶۷۲۹).