بی‌میلی چین برای سرمایه‌گذاری در ایران
هرچند طی سال‌های گذشته جمهوری اسلامی سیاست نگاه به شرق رهبری را در پیش گرفته است و به دنبال گسترش هرچه بیشتر روابط اقتصادی، سیاسی و نظامی با حزب کمونیست چین بوده است اما روزنامه دنیای اقتصاد خبر داد که سرمایه‌گذاری چینی‌ها در ایران طی دو سال ۹۸ درسد افت کرده است.
این روزنامه با انتشار گزارشی با عنوان «خروج ایران از مدار چین؟» نوشت: حجم جریان ورودی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در حالی در ایران آب‌رفته که چین همواره مهم‌ترین گزینه برای سرمایه‌گذاری در ایران بوده است.
بر اساس گزارش روزنامه دنیای اقتصاد ارزش قراردادهای منعقد شده با ایران از سوی بنگاه‌‌‌های چینی در سال ۲۰۲۱ به ۵۷ میلیون دلار کاهش یافته، درحالی‌که سرمایه‌گذاری چین در سال ۲۰۱۹ در ایران ۱/ ۳ میلیارد دلار بوده است.
در حال حاضر بررسی‌ها نشان می‌دهد پول‌های چینی به سمت کشورهای همسایه سرازیر شده و سرمایه‌گذاران چشم‌بادامی به دنبال پررنگ‌شدن حضور خود در منطقه هستند.
در افغانستان، در یک فقره سرمایه‌گذاری چین در میادین نفتی این کشور که در ۶ ژانویه سال جاری صورت گرفت، توافق شده است در سال اول ۱۵۰ میلیون دلار و در سه‌سال بعدی، ۵۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم از چین جذب شود.
در قرارداد قبلی که مدت آن ۲۵ سال بود، دست‌کم ۷ میلیارد دلار عایدی نصیب افغانستان با سرمایه‌گذاری اولیه ۴۰۰ میلیون دلاری شد. جمهوری خلق چین نیز متعهد شده است تا سال ۲۰۲۴، مجموعاً یک میلیارد دلار در طرح‌‌‌های اقتصادی - اجتماعی متمرکز بر کشاورزی، بهداشت، آموزش، کاهش فقر و آموزش حرفه‌‌‌ای در این کشور ارائه کند.
همچنین همسایگان شرقی دیگر ایران، پاکستان، در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۲، بیش از ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از چین دریافت کرده است. این مبلغ در سال مالی ۲۰۲۲-۲۰۲۱ (دوره همه‌گیری کرونا) بیش از ۵۳۰ میلیون دلار و در سال مالی قبل از آن ۷۵۲ میلیون دلار بوده است.
سرمایه‌گذاری مستقیم چین در کویت، همسایه دریایی ایران، در سال‌های اخیر به ۴۱۰ میلیون دلار رسیده است که تخمین زده می‌شود این میزان در سال ۲۰۲۲، افزایش نیز داشته باشد. عربستان سعودی، کشور دیگری که با ایران مرز دریایی دارد، در سال ۲۰۲۱ مجموعاً ۵۱۴ میلیون دلار سرمایه‌گذاری از طرف چین را میزبانی کرده است.
در مجموع می‌توان مشاهده کرد که ایران، به‌رغم تمامی پتانسیل‌‌‌های رشدی که دارد، از میدان جهانی جذب سرمایه، جا مانده و حتا در مقایسه با همسایگان خود وضعیت خوبی ندارد.
روزنامه دنیای اقتصاد در ادامه گزارش خود دلایل عدم جذب سرمایه به ایران را به دو عامل خارجی و داخلی تقسیم‌بندی کرد و نوشت که نظام بوروکراسی و مقررات و رویه‌‌‌های پیچیده برای سرمایه‌گذاری خارجی و نبود سیاستهای صنعتی مشخص، از دلایل داخلی روی‌گردانی سرمایه‌گذاران خارجی از سرمایه‌گذاری در ایران است.
به نوشته این روزنامه موضوع مهاجرت نیروی کار متخصص نیز یکی دگر از دلایل عدم جذب سرمایه‌های خارجی است. کم‌بود نیروی کار ماهر در ایران و به‌وضوح باعث دل‌سردی بیشتر در سرمایه‌گذاران داخلی و بالطبع سرمایه‌گذاران خارجی شده است.
دنیای اقتصاد تحریم‌‌‌های بین‌المللی را یکی دیگر از دلایل عدم جذب سرمایه در ایران دانست و نوشت: تحریم‌‌‌های آمریکا علیه ایران مانع بزرگی برای سرمایه‌گذاری خارجی در کشور ایجاد کرده است.
در ادامه این گزارش آمده: بی‌‌‌ثباتی و تشنج در سیاستهای خارجی ایران در قبال همسایگان و تیرگی روابط میان برخی کشورهای نزدیک نیز، نوعی خود تحریمی را نصیب ایران کرده است که مانعی جدی بر سر راه جذب سرمایه‌گذاری خارجی تلقی می‌شود.
طبیعی است که حتا با وجود رفع تحریم‌ها یا بهبود روابط با همسایگان، تا زمانی که احتمال بازگشت دوباره به شرایط نامطلوب وجود داشته باشد، هیچ سرمایه‌گذار عاقلی حاضر به پذیرفتن ریسک سرمایه‌گذاری نخواهد بود.
