بافت تاریخی، منطقه تاریخی و یا منطقه میراث فرهنگی بخشی از یک شهر است که در آن ساختمان‌ها و بناها و آثار ارزشمند معماری و تاریخی وجود دارد.

بافت تاریخی در برخی کشورها تحت حمایت قانونی قرار می‌گیرد و از آن محافظت می‌شود.
بافت از نظر لغوی به معنای بافتن و درهم تنیده شدن و به هم پیوستن است. بافت تاریخی مجموعه‌یی از فضا و ساختمان‌های مختلف شهری و روستایی است که در تقسیمات اجتماعی محلی، از محله های مختلف تشکیل شده است.
بافت تاریخی شهر ممکن است با مرکز شهر منطبق باشد یا نباشد. هم‌چنین ممکن است بافت تاریخی با بافت تجاری، بافت اداری یا بافت فرهنگی هنری شهر منطبق یا این‌که از آن‌ها متمایز باشد.
در ایران برخی شهرها دارای بافت تاریخی هستند. وزارت مسکن و شهرسازی بر اساس درخواست سازمان میراث‌ فرهنگی، گردش‌گری و صنایع‌ دستی طرح حمایت و حفاظت از بافت تاریخی را برای ۱۶۸ شهر کشور تصویب کرد.
بافت تاریخی در شهرهای ایران
شهرهای متعددی در ایران دارای مناطق تاریخی ارزشمند هستند که با عنوان بافت تاریخی از آن‌ها یاد می‌شود. بافت تاریخی شهرهای ایران عمدتاً در هسته مرکزی شهرها قرار دارد و منطبق با مراکز اصلی تجاری و ارتباطی در شهرهاست. خانه‌های قدیمی و تاریخی، مساجد، مدارس، آب انبارها، بازارها، گذرها و نیز میدان‌ها از مشخصه‌های چنین بافت‌هایی هستند.
حمایت از بافت تاریخی
پیرو درخواست سازمان میراث فرهنگی و گردش‌گری، در جلسه‌ی ۲۷ مهر ماه ۱۳۹۴ شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، محدوده بافت فرهنگی- تاریخی ۱۶۸ شهر کشور تعیین و ابلاغ شد و هم‌چنین مقررات عمومی برای محافظت از بافت‌های تاریخی شهرهای کشور تعیین شد.