تحویل تسلیحات حزب‌الله به ارتش لبنان و آغاز گفتوگو
تنها چند هفته دیگر باقی است تا نامزد پیروز برای سمت ریاست جمهوری لبنان رسماً معرفی و با ورود به کاخ بعبدا جانشین میشل عون، رئیس جمهور فعلی این کشور شود.
با این حال، روی کار آمدن رئیس جدید دستگاه اجرایی به برپایی به موقع فرایند انتخاب ریاست جمهوری و یا تحولاتی پیش‌بینی نشده در لبنان بستگی دارد.
در واقع، حیات سیاسی در لبنان، کشوری که مملو از بی‌ثباتی است و از بحران اعتماد میان شهروندان و دستگاه حاکمه رنج می‌برد، همواره با غافلگیری و اتفاقات پیش‌بینی نشده همراه بوده است.
در چنین شرایطی و به جای آن‌که انتخاب رئیس جمهوری جدید در لبنان روندی آرام داشته باشد، این ضرب الاجل به یک روی‌داد بزرگ ژئوپلیتیک تبدیل شده که جلال عامر، روزنامه‌نگار فقید مصری پیش‌تر به صورت موجز آن را اینگونه توصیف کرده بود: «رئیس‌جمهور لبنان، رئیس‌جمهوری است که تمام کره زمین در انتخاب او مشارکت دارند.»
نامزدهای این انتخابات پرشمارند: بین آن‌ها نام‌هایی دیده می‌شود که سال‌ها منتظر چنین فرصتی بودند و همچنین نام‌هایی که این انتخابات عرصه ظهور آن‌ها است.
هویت پراقبال‌ترین نامزد این انتخاب در کشوری از رمق افتاده که با بدترین بحران اقتصادی و اجتماعی سال‌های اخیر دست و پنجه نرم می‌کند، هنوز شناخته نشده است.
برای آن‌هایی که اوضاع لبنان را دنبال می‌کنند، واضح به نظر می‌رسد که کفه ترازو هنوز به نفع هیچ یک از نام‌های از پیش ظهور یافته و یا رهبران این یا آن حزب سنتی سنگینی نمی‌کند.
این عدم قطعیت را می‌توان با ائتلاف‌های هنوز شکل نگرفته گسسته شده و تغییر و تحولات مختلفی که در طول شش سال گذشته مشخصه صحنه سیاسی لبنان بوده، به خوبی توضیح داد.
البته نباید از نتایج انتخابات اخیر مجلس نیز غافل شد. این نتایج ابهام صحنه سیاسی لبنان را تشدید کرد و یکی از دو اردوگاه «نیروهای ۸ مارس» و «نیروهای ۱۴ مارس» را از کسب اکثریتی محروم کرد که می‌توانست نامزد خود را در جایگاهی مستحکم‌تر قرار دهد.
با این وجود، اغلب گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌ها پیرامون سه نام وجود دارد که نامزدی آن‌ها هنوز به طور رسمی اعلام نشده است: سمیر جعجع، رئیس حزب نیروهای لبنانی؛ سلیمان فرنجیه، سیاست‌مدار مارونی و رهبر جنبش المرده و در نهایت جوزف عون، فرمانده ارتش لبنان.
پیش از رای‌زنی‌ها و ائتلاف‌هایی که در روزهای آینده شکل خواهد گرفت، گفت‌وگوی ویژه‌ای با رهبر حزب نیروهای لبنانی انجام شده است.
در این گفتوگو که به ویژه پس از موفقیت حزب نیروهای لبنانی در انتخابات قانون‌گذاری اخیر و کسب کرسی‌های بیشتر توسط این تشکل سیاسی در پارلمان صورت گرفته، تلاش شده است تا آخرین تحولات سیاسی لبنان و نیز روی‌دادهای بین‌المللی تأثیرگذار بر انتخابات پیش روی ریاست جمهوری این کشور از دید سمیر جمجع مورد بررسی و تحزیه و تحلیل قرار گیرد.
انتخاب ریاست جمهوری
سمیر جعجع چند روز پیش تأیید کرد که نامزد طبیعی ریاست جمهوری است. علت را از او جویا شدیم و او پاسخ داد: «به یک دلیل بسیار ساده که نتایج انتخابات اخیر است.»
وی سپس در توضیح این مطلب گفت: «این نتایج به ما به عنوان حزب نیروهای لبنانی و تشکل جمعی ما تحت عنوان (جمهوری قدرتمند) بالاترین اعتبار را داد و ما را در صدر آرا قرار داد.»
رهبر حزب نیروهای لبنانی در خصوص شانس موفقیت خود در کسب قدرت گفت: قبل از طرح این سوال و بحث در مورد شانس موفقیت «ما هنوز تصمیمی در مورد نامزدی نگرفته‌ایم ... این تصمیم باید توسط ارکان حزب، و نیز تشکل جمعی ما موسوم به (جمهوری قدرتمند) گرفته شود. وقتی به این موضوع اشاره کردم که نامزد طبیعی ریاست جمهوری هستم در واضع یک دیدگاه خودجوش و کاملاً طبیعی را به زبان آوردم.»
سمیر جعجع سپس افزود: «حدود سی سال است که این گرایش در مورد ریاست جمهوری، ریاست دولت و یا ریاست مجلس مرسوم است؛ یعنی شخصی که بیشترین اعتبار و جایگاه نمایندگی را در میان فرقه خود دارد نخستین نامزد یکی از این سمت‌ها می‌شود.»
رسیدن به بدترین وضعیت
از جعجع خواستیم تا عمل‌کرد رئیس جمهور میشل عون را که ورود وی به عرصه قدرت در سال ۲۰۱۶ با حمایت رهبر حزب نیروهای لبنانی همراه شد مورد ارزیابی قرار دهد.
پاسخ او به این سوال به همین صراحت بود: «سال‌های ریاست عون بدترین سال‌های تاریخ است.» جعجع در پاسخ به این سوال که آیا از حمایت خود از عون در سال ۲۰۱۶ پشیمان است یا خیر، گفت: «ما مسوول اقداماتی نیستیم که در دوره رئیس جمهوری عون رخ داد؛ زمانی که تصمیم گرفتیم از دستیابی او به ریاست جمهوری حمایت کنیم، شرایط به گونه‌ای بود که باید از رفتن به سمت یک وضعیت فاجعه بار جلوگیری می‌کردیم و رای دادن به عون تنها گزینه ممکن برای جبران بدترین‌ها بود.»
با این حال وی افزود: «ولی در نهایت به بدترین شرایط رسیدیم، و ما در این میان مقصر نیستیم.»
اپوزیسیون باید متحد شود
جعجع در مورد ورود نامزد جناح مقابل (موسوم به نیروهای ۸ مارس) به کارزار انتخابات ریاست جمهوری گفت: «اگر اپوزیسیون متحد نشود، در صورت آن‌که نیروهای ۸ مارس موفق به تعیین رئیس جمهوری شوند، این نام هر که باشد خطر واقعی برای کشور به همراه دارد.
وی افزود: «بنابراین مهم‌ترین اقدامی که باید در اسرع وقت انجام شود، اتحاد و یک‌پارچه شدن اپوزیسیون است. اگر مخالفان بر سر یک نامزد و نامی برای ریاست جمهوری متحد شوند، این روی‌کرد ما را از رئیس جمهوری وابسته به نیروهای ۸ مارس و تحت حمایت این نیروها مصون خواهد داشت.»
اگر رئیس جمهور شوم همه چیز در لبنان تغییر خواهد کرد
از این سیاست‌مدار لبنانی درباره تصمیم برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری پرسیده شد و سوال کردیم که در صورت کسب موفقیت و ورود وی به کاخ بعبدا چه چیزی قرار است تغییر کند و چگونه آمدن او به توقف فروپاشی فعلی و مبارزه با فساد در کشور کمک می‌کند؟
سمیر جعجع در پاسخ به این سوال گفت: «اگر اپوزیسیون به اتفاق آرا دستیابی من به ریاست جمهوری را بپذیرند، همه چیز تغییر خواهد کرد ... ما در وضعیتی غیرممکن قرار نداریم.»
وی سپس از حزب‌الله لبنان به عنوان بخشی از ائتلاف هشتم مارس نام برد و تأکید کرد که این گروه «پروژه دیگری را دنبال می‌کند که ربطی به منابع مردم ندارد؛ این پروژه لبنان را به وضعیت امروزش رسانده است.»
سمیر جعجع سپس تأکید کرد: «اگر من رئیس جمهور شوم، مطمئناً همه چیز تغییر خواهد کرد.»
ریاست جمهوری در ازای مخالفت با خلع سلاح حزب‌الله؟
جعجع درباره احتمال نشستن مجدد با حزب‌الله بر سر یک میز گفت: «اگر حزب‌الله به حزبی شبیه هر حزب دیگر لبنانی تبدیل شود که نخواهد تصمیم‌های راه‌بردی دولت، امنیت و تصمیمات نظامی را به نفع خود مصادره کند و نیز اگر زرادخانه خود را تسلیم ارتش لبنان کند. .. بله، چرا که نه! »
او ادامه داد: «اما امروز قطعاً این‌طور نیست، زیرا اگر حزب الله با وضعیت فعلی خود باقی بماند، امکان ساختن کشور وجود ندارد.»
از جعجع پرسیده شد که آیا دستیابی به سمت ریاست جمهوری را در ازای دست برداشتن از انتقاد‌ها نسبت به مسلح بودن حزب‌الله را می‌پذیرد؟
او پاسخ داد: «البته که نه ... چرا پست ریاست جمهوری را بپذیرم، اگر قراراست رئیس جمهوری شوم مانند میشل عون که تحت تأثیر حزب الله و استراتژی‌های رهبران آن قرار دارد؛ گروهی که بر تصمیم‌‌گیری‌های کشور کنترل و نظارت دارد.»
جعجع افزود: اگر بخواهم رئیس جمهوری کشور شئم، باید بتوانم از اختیارات تام رئیس جمهور همانطور که در توافق‌نامه طائف بر آن تصریح شده، استفاده کنم.»
احتمال رویارویی نظامی اسرائیل و حزب الله
جعجع در خصوص پهپادهای حزب الله که شنبه گذشته بر فراز میدان میدان گازی مورد مناقشه با اسرائیل پرواز کردند، گفت: «این پرونده در دست دولت لبنان است ... اخیراً میانجی آمریکایی به لبنان آمد و با اعضای اصلی دولت دیدار کرد ... وی همچنین با رئیس جمهور، رئیس دولت، رئیس مجلس و سایر مقامات دیدار کرد... مقامات قانونی لبنان کنترل این پرونده را در دست دارند. بنابراین من نمی‌دانم شنبه چه اتفاقی افتاده است.»
وی ادامه داد: «آنچه می‌دانم این است که دولت لبنان به طور جدی از طریق نماینده آمریکا در حال مذاکره است... در صورتی که تصمیم مداخله حزب الله بدون اطلاع دولت لبنان انجام شده باشد، دولت لبنان باید علناً از حزب الله بخواهد که این اقدامات را متوقف کند. اما اگر دولت می‌دانست یا به حزب الله پیشنهاد دخالت داده باشد، پس مرتکب اشتباه شده است ... اگر بنا به مداخله بود دولت باید از ارتش ملی درخواست می‌کرد و نه از حزب الله ... در واقع، اقدامات حزب الله ابعاد منطقه‌ای و بین المللی دیگری نیز دارد. در کل به نفع لبنان نیست که با این بازی‌ها "خرد شود"... ما منتظر شفاف سازی از سوی دولت لبنان هستیم.»
ایران و مذاکره با غرب و عربستان
در مورد مذاکرات ایران و غرب از یک سو و نزدیکی تهران و ریاض از سوی دیگر و این‌که آیا سمیر جعجع احساس می‌کند که توافق احتمالی به منافع حزب نیروهای لبنانی لطمه می‌زند یا خیر، به ویژه با توجه به این‌که او متحد شماره یک عربستان سعودی است؛ چنین پاسخ می‌دهد: «فکر نمی‌کنم ... در نهایت، آنچه تحت هر شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی روند امور را در یک کشور خاص تعیین می‌کند، نیروهای محلی آن کشور هستند.»
وی ادامه داد: «اگر به اصول و برنامه‌های خود پایبند باشیم، انتظار نمی‌روند که به منافع ما آسیبی وارد شود.»
گفتنی است که دوره ریاست جمهوری در لبنان شش ساله است و رئیس دستگاه اجرایی توسط مجلس نمایندگان و با رای‌گیری مخفی انجام می‌شود.
