مذاکرات برجام در دستور کار ما هم نیست
رابرت مالی، دیپلمات ارشد ایالات متحده آمریکا و یکی از اعضای تیم دولتهای دموکرات در مذاکرات هستهای با ایران میگوید مذاکرات احیای برجام دیگر در دستور کار واشنگتن قرار ندارد و تمرکزی هم روی آن نیست.
پیش از این شماری از مقامهای دولت با مقایسه اعتراضات سراسری جاری با جنبش سبز در سال ۱۳۸۸، قوت گرفتن شورشهای شهری در این کشور را برنامهای برای ضربه زدن به روند مذاکرات هستهای توصیف کرده بودند.
رابرت مالی، فرستاده ویژه دولت بایدن در امور ایران گفت: «دیپلماسی راه جلوگیری از دستیابی رژیم [ایران] به سلاح هستهای است. خواهیم دید که آیا این دولت تمایلی به دستیابی به توافق دارد [یا نه؟] اما در حال حاضر تمرکزی بر آنچه جریان دارد است، چرا که گفتوگوها متوقف شده است.»
پیشنویس نهایی پیشنهادی اتحادیه اروپا برای دستیابی به توافق هستهای پس از چند رفتوبرگشت میان ایران و ایالات متحده، سرانجام با ابراز ناامیدی واشنگتن از مطالبات تهران، بدون نتیجه ماند.
مالی که یکی از مذاکرهکنندگان ارشد آمریکایی در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما با جمهوری اسلامی هم بوده با تأکید بر تمایل دولت بایدن بر احیای برجام گفت: «دلیل به بن بست رسیدن گفتوگوها و اینکه تمرکز ما دیگر برآن نیست این است که ایران در دو ماه گذشته موضعی را در پیش گرفته که اساساً به بازگشت به توافق [سال ۲۰۱۵] نامربوط است. خواستههایی را مطرح کردند که هیچ ربطی به برجام نداشت. تا زمانی که این وضعیت ادامه دارد، گفتوگویی در کار نخواهد بود.»
روند احیای توافق هستهای بهویژه پس از آغاز جنگ اوکراین و بحران انرژی جهانی، پس از مدتها توقف با شتاب بیشتری از سر گرفته شد. با این حال و همزمان با نزدیکی بیش از پیش ایران و روسیه، طرفهای غربی برجام به همراه ایالات متحده در برابر مطالبات ایران عقبنشینی نکردند. گفته میشود ایران خواستار بسته شدن فوری پرونده سایتهای آلوده به مواد هستهای در آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. اسرائیل وجود آثار مواد هستهای در این مراکز از جمله تورقوزآباد را افشا کرده بود.
با این حال برخی از طرفهای مذاکرات از جمله روسیه نسبت به از سری گیری و به نتیجه رسیدن مذاکرات با روشن شدن نتیجه انتخابات میان دورهای آمریکا ابراز خوشبینی کردهاند.
«تغییر رژیم ایران سیاست واشنگتن نیست»
رابرت مالی در بخش دیگری از همین گفتوگو فرض تلاش ایالات متحده برای تغییر رژیم سیاسی در ایران را رد کرد و گفت: «تغییر یک رژیم سیاسی با اصرار از واشنگتن، سیاست ما نیست. سیاست ما حمایت از حقوق بنیادین شهروندان ایرانی، مانند تمام شهروندان جهان است. حکومت ایران به تصمیم مردم ایران بستگی دارد. موضع ما، که کاملاً روشن است، حمایت از حقوق بنیادین بشر زنان و مردان عادی ایران است.»
ایالات متحده آمریکا پس از حملات یازده سپتامبر با لشکرکشی به افغانستان و عراق، دولتهای طالبان و صدام حسین را سرنگون کرد. طالبان پس از ۲۰ سال جنگ داخلی به قدرت بازگشت. عراق به مرکز تولید و پرورش تروریسم بینالمللی تبدیل شد و هماکنون، دو دهه پس از سقوط صدام حسین، همچنان درگیر بحرانهای سیاسی سهمگین است. رویکرد نومحافظهکاران دولت بوش در قبال خاورمیانه از سوی دولتهای دموکرات و جمهوریخواه بعدی به شدت نقد و عملا رها شده است.